12. Vikingen

Beste archeologen

Jullie bestuderen de Vikingen. Dit volk uit Scandinavië is bekend om zijn aanvallen en plunderingen langs de kunsten van middeleeuws Europa. Hun invloed was voelbaar van Engeland tot Constantinopel. Bezoek het vikingdorp Haithabu en de vikingbegraafplaats in Borre, vaar in hun schepen en ga kijken in kloosters en abdijen die ze leeg geroofd hebben. Klopt ons beeld van de Vikingen? Waren het plunderaars of handelaars? Heb aandacht voor het dagelijkse leven. Wat aten ze? Waren ze rijk of arm? Welke kleding droegen ze? Wat dachten ze? Wat geloofden ze? Wie waren de berserkers? Jullie zijn onze viking-specialisten. Zoek zoveel mogelijk materiële resten en reconstrueer de samenleving van de Vikingen.

1. Het verzamelen van informatie. De Bronnen ... enkele tips.

Er is heel wat materiaal voor handen; documentaires (Raiders by Design', National Geographic, 'Lost Worlds, The Vikings' History Channel... ) boeken, websites. Ga op zoek naar voorwerpen uit de viking-cultuur. Het vroegere scheepvaartmuseum bezat stukken van een vikingschip. Wat is daar mee gebeurd? De Collectie van George Hasse, een Antwerpse veearts en pionier-archeoloog bevat een vikingzwaard. Zoek uit waar het zich bevind en ga het bezichtigen. Maak foto's en ga praten met medewerkers en onderzoekers. Het is niet voldoende om snel een blik te werpen op de museumstukken. Breng wat tijd door met de betrokken voorwerpen. Probeer je voor te stellen dat ze effectief gebruikt werden. Hoe was dat? Zijn ze zwaar of licht, handig of onhandig? Wat zeggen deze voorwerpen over de mensen die ze gebruikt hebben?

Zoek zoveel mogelijk materiële resten; schepen (Gokstadschip, Osebergschip... ), wapens, graven en grafgiften, sporen van huizen, landbouw, handel, transportmiddelen, speelgoed. Waar en hoe zijn de spullen gevonden? Probeer ze te dateren. Is er discussie over?

Vergeet het landschap niet. In welke omstandigheden leefden de Vikingen. Wat hadden ze te eten, met welk klimaat hadden ze te maken, welke handelsmogelijkheden waren er...?

Opmerking! In documentaires en boeken is al een analyse gemaakt. Keer terug naar de bron. Vergeet de interpretaties even en kijk naar de materiële resten die men gevonden heeft. Zo kom je zelf tot (misschien wel andere) inzichten!

2. Het onderzoeken van de informatie.

Als je informatie hebt begint het denkwerk. Wat vertellen de scheepswrakken en gebruiks-voorwerpen ons? Probeer de samenleving van de Vikingen te reconstrueren. Zoek verklaringen. Het is niet voldoende om het alleen te beschrijven. Waarom gingen Vikingen de zee op? Waren het plunderaars of handelaars? Hoe zat hun maatschappij in elkaar? Leg de link tussen economie, politiek, cultuur en religie. Hoe is ons beeld van de vikingen ontstaan? Bestudeer de bronnen. Pas Historische kritiek toe. Zie je overeenkomsten en/of verschillen met onze eigen samenleving? Hoe komt dat?

Archeologen stellen een reeks wetenschappelijk vragen. 'Hoe was de samenleving georganiseerd, wat aten ze, wat dachten ze, waarom veranderen dingen?' (zie onderzoeksvragen) Gebruik deze vragen en leg verbanden.

Dit project heeft ook een praktische kant!!! Inzicht komt niet alleen uit boeken. Ook ervaring is belangrijk. Probeer jullie onderwerp, in de mate van het mogelijke, te beleven. Leef een tijdje zoals de Vikingen. Vertel oude verhalen (mythe, sagen...) aan een haardvuur, bouw een 'longhouse', voer religieuze rituelen uit, eet een Viking-maaltijd. Deze ervaringen zullen jullie helpen bij de analyse van de materiële voorwerpen. Bekijk de (kunst)voorwerpen en probeer ze zelf te vervaardigen. Zo zal je de betekenis en de verschillende functies ervan beter begrijpen.

Archeologen houden veldnotities bij waarin ze hun bevindingen minutieus optekenen. Doe hetzelfde. Maak een verslag van jullie onderzoek. (+/- twee bladzijden) Welke bronnen hebben jullie geraadpleegd, welke vragen hebben jullie gesteld, welke experimenten hebben jullie gedaan en wat zijn jullie bevindingen? Deze archeologische veldnotities geef je af op donderdag 29 maart 2012.

3. De praktische uitwerking...? De avond van de Archeologie.

Op vrijdag 23 maart is er een avond van de Archeologie. Jullie nemen bezoekers mee naar het rijk van de Vikingen. Maak het informatief en interactief. Zoek een manier om mensen een ervaring mee te geven die eigen was aan de cultuur van de Vikingen, kortom die Vikingen ook gevoeld hebben. Wat waren hun angsten en verlangens? Wat geloofden ze? Kan je dat gevoel bij mensen vandaag oproepen? Waarom wel/niet? Wat zegt dit over ons? Laat mensen nadenken over archeologie. Geef ze de mogelijkheid om zelf voorwerpen te interpreteren. Ga de discussie aan. Weten we uiteindelijk veel of of weinig over de Vikingen? Hoe komt dat? Met welke vragen blijven we zitten?