commissie 13: het onderbewuste, slaap, slaapstoornis en nachtmerries

Robert Williams, Hollywood after midnight, 2007

Beste commissieleden,

deze opdracht is bedoeld om jullie op weg te helpen. Het zijn vragen, boeken, internet links, filmfragmenten en praktische tips. Het spreekt voor zich dat je ook andere informatie mag gebruiken. We zouden het leuk vinden als jullie zelf met ideeën komen om je onderwerp verder uit te diepen. Gebruik je fantasie, creativiteit en kritisch inzicht. Veel succes!

Jullie onderzoeken het onderbewuste, nachtmerries en slaapstoornissen. We slapen en dromen allemaal maar wat als het niet goed gaat? Het is jullie taak om de problematiek van nachtmerries en slaapstoornissen in kaart te brengen. Het is donkere kant van dit project. Kijk naar de documentaire 'The man who never slept.' Wat was er aan de hand met Michael Corke, een muziekleraar uit Chicago? Wat is 'Fatal Familial Insomnia (FFI)'? Wat gaat er verkeerd bij mensen met nachtmerries, nachtelijke paniekaanvallen en slapeloosheid? Kan het ons iets leren over het onderbewuste? Heb aandacht voor de achterliggende psychologische en biologische oorzaken als ook de gevolgen. Zoek uit of er oplossingen zijn. In de geneeskunde maar waarschijnlijk ook in alternatieve therapieën. Wees voorzichtig en tracht wetenschap en esoterie uit elkaar te houden. (werk samen met commissie 05: het onderbewuste, dromen en wetenschap en commissie 08: het onderbewuste en therapeutische toepassingen)

Het boek 'alles over dromen' van Victor Spoormaker is een eerlijk en wetenschappelijk overzicht van alles wat met dromen te maken heeft. Hoofdstuk 8 gaat over angstaanjagende dromen. Slaapstoornissen komen ook aan bod, samen met de vraag wat er gebeurt wanneer je geen remslaap hebt. Hier zijn experimenten naar gedaan. Dit is een betrouwbare site over slaapproblemen.

Dit zijn een paar interessante vragen: Wat kunnen nachtmerries ons leren over het onderbewuste? Wat zijn nachtmerries eigenlijk? Wat is het verschil met gewone dromen? Zijn de oorzaken van nachtmerries psychologisch of biologisch? Als dromen een verwerking zijn van frustraties en verlangens (zie Freud en de psychoanalyse) wat zegt dit dan over nachtmerries? Welke soorten nachtmerries zijn er? Verzamel nachtmerries van bekende personen of uit andere culturen. Nachtmerries kom je ook tegen in boeken, films of kunstwerken. (werk samen met de bevoegde commissies)

Wat kunnen slaapstoornissen ons leren over het onderbewuste? Breng de verschillende soorten slaapstoornissen in kaart. Slaapapneu is bijvoorbeeld een stoornis waarbij je ademhaling 's nachts verschillende keer stilvalt. Wat zijn de oorzaken van slaapstoornissen? Zijn die vooral psychologisch of biologisch? Zijn de oorzaken eerder genetisch of heeft het te maken met ervaringen die je opdoet? (nature/nurture debat) Lees het artikel 'Deep into Sleep' in Harvard Magazine over de functie van slaap en slaapproblemen die er zijn als gevolg van onze moderne maatschappij. Wat wordt er bedoeld met 'sleep bulimia'? 

Wat zijn de gevolgen van nachtmerries en slaapstoornissen? Als dromen een verwerking zijn van frustaties en verlangens wat gebeurt er dan als je niet kan slapen? (werk samen met de commissie 15: het onderbewuste, dromen, psychologische stoornissen en seriemoordenaars) Wat gebeurt er met de gezondheid en het sociaal functioneren van mensen die lijden aan slaapstoornissen?

Welke oplossingen heeft men tegenwoordig voor slaapstoornissen? Ook hier kan je zowel kijken naar een biologische als een psychologische benadering van het probleem. Is er een pil tegen nachtmerries? Zal die er ooit komen? Kan je nachtmerries verminderen door therapie? Als je psychologische problemen opgelost raken verdwijnen ook je nachtmerries. Is dat zo, ja of nee? Wat zegt dit over de relatie tussen dromen en het onderbewuste? Is het mogelijk om je nachtmerries actief om te buigen, bijvoorbeeld door lucide te worden? (zie commissie 08: het onderbewuste, dromen en therapeutische toepassingen)

Hadden mensen in verleden nachtmerries en slaapstoornissen? Welke verklaring werd er aan gegeven. Leg deze vraag voor aan commissie 12: het onderbewuste, dromen en geschiedenis. Al Herpin staat bekend als de man die nooit sliep. Hij leefde in de Verenigde Staten van 1853 tot 1947 en heeft altijd beweerd dat hij nooit geslapen heeft? Zoek uit of dit echt is. Er zijn nog meer van dit soort gevallen geweest. Hoe gaat men in andere culturen om met na nachtmerries? In Japan (raadpleeg commissie 01: het onderbewuste, dromen en andere culturen) kent men het fenomeen van de 'Baku'. Dat is een klein beeldje, vaak van een mythisch dier, dat mensen bij zich dragen en dat hen beschermt tegen ( Baku betekent droometer) nachtmerries. Je wrijft een paar keer over je 'Baku' voor je inslaapt en op die manier verzeker je jezelf van goeie dromen. Als je toch een nachtmerrie hebt dan roep je de naam van je 'Baku' en die eet de nachtmerrie meteen op.

Kijk naar de film 'Insomnia' van Christopher Nolan met Al Pacino en Robin Williams. Wat zijn de gevolgen van 'sleep-deprivation'? Hoe realistisch is deze film? Wat zegt deze film over de oorzaken van slaapstoornissen? Waarom raakt het hoofdpersonage Will Dormer niet in slaap? Hij worstelt (psychologisch) met trauma's uit zijn verleden maar ook het landschap (het feit dat het niet donker wordt) is een probleem. Wat kan je hieruit besluiten?

Besteedt aandacht aan de problematiek van 'slaapwandelen'. Wat gebeurt er precies? Is het een psychologisch of biologisch probleem? Kunnen dieren ook slaapwandelen? Leg de vraag voor aan commissie 03: het onderbewuste, dromen en dieren. Is er in de geschiedenis sprake van mensen die slaapwandelden? (werk samen met de commissie 12: dromen en het verleden.) Komt slaapwandelen voor in andere culturen? Hoe wordt er daar mee omgegaan? Welke verklaring wordt eraan gegeven?

Kijk naar 'Das Cabinet des Dr. Caligari', een beroemde hororfilm uit 1919. De film gaat over dokter Caligari en zijn trouwe slaapwandelaar Cesare die betrokken zijn bij een aantal moorden in een Duits bergdorp.

Naast het theoretisch opzoekingswerk is het interessant dat jullie ook een praktische kant toevoegen aan je onderzoek. Ga met mensen praten die last hebben van nachtmerries en slaapstoornissen. Probeer ze eventueel te helpen. Zoek mensen die last hebben van slaapwandelen. Kijk wat er met deze mensen gebeurd 's nachts. Doe de nodige experimenten. Heb jezelf wel eens nachtmerries? Komen je eigen ervaring overeen met wat je te weten bent gekomen? Kan je je nachtmerries nu tegengaan? Er is een 'slaapcentrum' verbonden aan het Universitaire ziekenhuis in Wilrijk. Doe een interview waarin je de bovenstaande ( en/of nieuwe) vragen voorlegt aan mensen met kennis van zake. Jullie kunnen ook zelf een aantal experimenten doen. Probeer een nachtmerrie uit te lokken? ( gaat dat? Is dit wenselijk?) Onderzoek wat er gebeurt wanneer je een tijd niet slaapt. Hou je zelf een paar dagen wakker en schrijf je bevindingen op. Misschien krijg je op die manier toegang tot het onderbewuste?

Jullie schrijven een verslag van je bevindingen en je denkt na over je bijdrage aan de droomavond. Probeer het publiek zoveel mogelijk bij jullie thema te betrekken. Misschien hebben mensen zelf al problemen ondervonden met slapen en dromen en kan je ze helpen!? Hoe kan je het publiek laten voelen hoe het is om aan een slaapstoornis te lijden?