07. Internet en cyberspace, hersenen op sterkwater en de verwarring van virtuele werelden.

1. Bekijk de geschiedenis van cyberspace. (het ontstaan van het internet in de Verenigde Staten en de rol van het leger en de Koude Oorlog, de '.com-crash' eind jaren '90 en tenslotte de doorbraak van internet 2.0.) Hoe heeft het internet het leven van mensen veranderd?

2. Wat is de situatie nu? Bekijk de kortfilm 'warriors of the net'.  Wat vind je van de commerciële macht van bedrijven als Microsoft, Apple en Google. Breng fenomenen als Youtube, Wikipedia, Myspace, Facebook, e-bay en 'Second life' in kaart. Welke toepassingen gebruik je zelf? Heeft deze technologie invloed op wie je bent? Denk aan de dagelijkse ervaring die je met computers en het internet hebt. Hoe voelt het om een toetsenbord en een muis te gebruiken? (de kans is groot dat dit unieke, zeer tijdgebonden ervaringen zijn en dat we in de toekomst op een andere manier met computers zullen werken)

3. Bedenk een toekomstscenario. Hoe zien jullie cyberspace en de toepassingen van het internet verder evolueren?

De fysieke wereld verliest terrein op de virtuele wereld van het internet. Bedrijven openen filialen in 'Second Life'. Ook de overheid maakt steeds meer gebruik van de digitale mogelijkheden van het internet als het gaat om administratie en het contact met haar burgers. Is dit een trend die zich zal doorzetten? Kunnen we in de toekomst alleen nog terecht in virtuele stadhuizen en winkels?

Lees de 'Declaration of independence of cyberspace' door John Perry Barlow. Dit is een soort manifest van cyberspace. Hij vergelijkt internet met een nieuw continent, een virtuele wereld waarvan we de mogelijkheden nog niet kunnen vatten. De auteur spreekt van een strijd waarbij bedrijven en overheden uit de oude, fysieke wereld de controle willen over cyberspace. Er woedt een burgeroorlog op het net tussen grote bedrijven (bv Microsoft) en hackers, rebellen. Onderzoek deze subcultuur die op het net ontstaan is. Wat is Linux? En wat wordt er bedoeld met 'opensource'? Wie denk je dat deze strijd zal winnen?

Als onze toekomst zo digitaal zal zijn als iedereen denkt, dan is de uitkomst van deze strijd heel belangrijk. Ze zal bepalen of we in de toekomst vrij zullen zijn of niet. Kijk naar de lezing van Larry Lessig op TED. Wat is 'ugc' (user generated content)?

Welke rol zal cyberspace spelen in het dagenlijks leven van mensen in de toekomst? Denk aan digitaal wonen waarbij alles systemen in je huis aangesloten zullen zijn op het internet. Je ijskast kan dan zelf bestellingen doen bij de winkel die tegen dan ook virtueel is.

Welke invloed zal het internet hebben op de fysieke wereld? Zal het een sociale en democratische wereld creëren? Denk aan een project als Wikipedia. Een gratis encyclopedie geschreven voor en door iedereen. Dit artikel in de 'Newyorker' gaat over de geschiedenis van Wikipedia. Het geeft prachtig de discussie weer tussen voor- en tegenstanders.

Wat gebeurt er als virtuele werelden in cyberspace realistische ervaringen worden? Houdt rekening met een toekomst waarin de werkelijkheid onder vuur komt te liggen. Wij zijn gewend terug te vallen op het idee van de 'echte' wereld. Het is een bijna intuïtief idee over de werkelijkheid. Die houvast zullen we bijna zeker verliezen. Mensen zullen moeten leren omgaan met verschillende virtuele werelden die steeds moeilijker te onderscheiden zullen zijn van de echte, fysieke wereld. Concepten als 'waarheid' en 'werkelijkheid' zullen steeds relatiever worden.

Hoe zullen mensen hier op reageren? Het zal voor heel wat verwarring en onzekerheid zorgen. Wordt dit een volgende fase in de evolutie van ons bewustzijn?

In 'Wild Palms' van Bruce Wagner en Oliver Stone wordt dit idee verder uitgewerkt. In deze sciencefiction serie heb je voor-en tegenstanders van de nieuwe virtuele werkelijkheden. De voorstanders zien het als een bevrijding. (je geest los van het lichaam) (zie oude tegenstelling tussen lichaam en ziel Plato, Descartes...) De tegenstanders zien de gevaren. Hoe zou je zelf met deze nieuwe technologieën omgaan?

Veel films gaan over cyberspace. Tron van Steven Lisberger uit 1982 is één van de eerste films die zich afspeelt in een virtueel landschap van cyberspace. De film gaat over Kevin Flynn, een hacker die door een vijandelijk computervirus omgezet wordt in digitale informatie en zo in een virtuele wereld terecht komt.

Gost in the shell, is een Japanse manga (stripverhaal) waar later twee animatie films van gemaakt zijn. Er worden filosofische vragen gesteld over een toekomst waarin cyberspace en 'AI' (artificiële intelligentie) een grote rol spelen. Wat betekenen leven en identiteit in een wereld waarin bewustzijn gekopieerd en gedownload kan worden?

'Avalon'  is een Pools-Japanse sciencefiction-film uit 2001 onder regie van Mamoru Oshii. (bekijk de trailer op YouTube) De film speelt zich af in een toekomst waarin veel gamers verslaafd zijn aan het online gevechtsspel Avalon. Wanneer Ash, een van de beste spelers, hoort van het bestaan van een nog hoger level in het spel, besluit ze om hiernaar op zoek te gaan.

Johnny Mnemonic is een film uit het 'cyberpunk' genre. Geïnspireerd op de klassieker 'Neuromancer' van William Gibson. Hij heeft de term 'cyberspace' bedacht. Er is in 2000 een mooie documentaire gemaakt over William Gibson, 'no maps for these territories'. 

The Lawnmower man is gebaseerd op een boek van Stephen King en gaat over het gevaar van het leven in een virtuele wereld.

Caprica is een spin-off van de serie Battlestar Galactica. In deze sciencefiction serie gebruiken jongeren holografische brillen om virtuele feestjes te creëren. In de pilootaflevering blazen enkele jongeren zich om nog onbekende reden op in de metro. Ze leven echter verder in hun zelfgemaakte virtuele wereld. 

Er zijn interessante populair-wetenschappelijke tijdschriften die je kan gebruiken. In EOS en Scientific-American, Wetenschap in beeld, (etc...) staan regelmatig interessante artikelen over nieuwe doorbraken en onderzoeken. Op die manier krijg je een interessant beeld van wat er haalbaar is en waar men naar toe wil (Quest, mei 2007, Hoe reëel is virtueel? De toekomst van digitale werelden, p 68-73 Werelden vol alter ego's). (of 'M' Het maandblad van het NRC Handelsblad, januari 2007. Internet special. Het wonder van het web.) (Quest, maart 2007, Mens versus Computer. Wat is de tussenstand? Blz 20)

Bekijk het fragment uit Zomergasten van Junkie XL over 'pong' en de geschiedenis van computerspellen en 'gamen'.

Luister naar de Podcast van Bas Haring op de site van 'De Buren'. Bas Haring houdt een lezing over kunstmatige intelligentie en of het internet zich bewust kan worden van zichzelf.

 Bas Haring heeft ook een heel vlot en leesbaar boek geschreven over de relatie tussen mensen en kunstmatige intelligentie. HARING (B.), De ijzeren wil. Over bewustzijn, het brein en denkende machines. Houtekiet, 2003.

In deze reklame van Nokia wordt een geschiedenis geschetst van beeldschermen en de maatschappelijke implicaties die ze gehad hebben. Wat willen de reklamemensen van Nokia ons duidelijk maken?

Kijk ook eens op www.ted.com. TED staat voor 'Technology, Entertainment, Design'. Ieder jaar komen er in Californië duizend mensen bij elkaar om te praten over de nieuwste doorbraken in de wetenschap, de kunst de technologie, etc. In deze lezingen worden interessante dingen gezegd over mogelijke ontwikkelingen in energie en transport. Bekijk de lezingen van Jonathan Harris, Jimmy Wales, Kevin Kelly, Hod Lipson en Jeff Han.

Deze demonstratie geeft ons een idee van hoe we in de toekomst met computers zullen werken. Kunnen jullie nog verder gaan en andere manieren bedenken waarop je met computers kan comuniceren (telepatisch)?

Welke boodschap heeft Johnny Lee voor ons? Hoe kunnen gewone mensen deelnemen aan technologische ontwikkelingen? Wat voor een toekomst zal er op deze manier ontstaan?